آشنایی با انواع مخازن

یکی از تجهیزات مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی مخازن می باشد. به طور کلی مخازن را می توان به سه دسته عمده ذیل تقسیم بندی نمود:

• مخازن ذخیره اتمسفریک
• مخازن ذخیره کروی
• مخازن تحت فشار غالباً فرآیندی

در ادامه به توضیحی مختصر برای هر مخزن پرداخته خواهد شد.

مخازن ذخیره اتمسفریک (Welded steel storage tanks):

این مخازن برای ذخیره سازی مواد نفتی و یا شیمیایی که در دمای محیط به صورت مایع هستند مورد استفاده قرار می گیرند. موادی همچون نفت خام، بنزین، گازوییل و برش های سنگین نفت خام در این مخازن ذخیره سازی می شوند. این مخازن در ابعاد و اندازه های مختلف و بسته به نوع ماده ذخیره شونده دارای سقف های متفاوت می باشند.

 

 

مخازن ذخیره کروی (Spherical pressure vessels):

این مخازن برای ذخیره LPG مورد استفاده قرار می­گیرد. با توجه به اینکه پروپان و بوتان در دمای محیط به صورت گاز بوده و در دمای 42- و 7- درجه سانتیگراد به مایع تبدیل می شوند قابلیت ذخیره سازی در مخازن ذخیره اتمسفریک را نداشته و برای ذخیره سازی آنها می بایست با بالا بردن فشار آن را به مایع تبدیل و ذخیره سازی نمود. با توجه به اینکه مخازن ذخیره اتمسفریک قابلیت تحمل فشارهای بالا را ندارند، می بایست آنها را در مخازن ذخیره کروی که قابلیت تحمل تا فشار 1 بار را دارند، نگه داری نمود.

 

مخازن تحت فشار (Pressure vessels):

این مخازن غالبا در واحدهای فرآیندی پالایشگاه­ها و پتروشیمی­ها مورد استفاده قرار می­گیرند. برج آیزو ماکس در پالایشگاه های نفت، برج دی­متانایزر و دی­اتانایزر در پالایشگاه های گاز از نمونه­های مخازن تحت فشار می­باشند. حداقل فشار در این مخازن 1 بار و حداکثر 680 بار می باشد.

 

دسته بندی فوق دقیقا بر اساس استانداردهای API و ASME می باشد.

API: American Petroleum Institute

ASME: American Society of Mechanical Engineers

مخازن ذخیره فلزی بر اساس استاندارد API 650، مخازن ذخیره کروی بر اساس API 620 و مخازن تحت فشار بر اساس استاندارد ASME Sec VIII طراحی و ساخته می شوند.

برای طراحی و ساخت مخازن مذکور استاندارد های دیگری نیز وجود دارند. استانداردهایی از کشورهایی همچون انگلیس (BS)، آلمان(DIN)، ژاپن (JIS) و در حال حاضر اتحادیه اروپا نیز اقدام به انتشار سلسله استانداردهایی در زمینه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی نموده است. در مباحث بعدی به توضیح مختصری از هر استاندارد پرداخته خواهد شد.

در حال حاضر در صنعت نفت،گاز و پتروشیمی بیشتر از استانداردهای آمریکا استفاده می شود که مهمترین آنها در پارگراف قبل توضیح داده شد.

قسمت های عمده در هر استاندارد شامل موارد ذیل می باشد:

• انتخاب متریال
• طراحی مخزن
• نحوه ساخت
• بازرسی و تست
• پیوست ها

در قسمت های بعد به توضیح هر یک از مخازن پرداخته خواهد شد.

 

نویسنده:  سید خلیل حسن دخت

فوق لیسانس مکانیک طراحی کاربردی، 7 سال سابقه کار در منطقه پارس جنوبی، طراح مخازن ذخیره و تحت فشار و 2 سال سابقه کار در شرکت گاز استان اصفهان