انکودر کالسکه ای مدل ENC-1-1-T-24 ساخت شرکت AUTONICS
انکورد کالسکه ای (چرخدار) نوعی انکودر افزایشی میباشد که شفت آن به یک عدد یا یک جفت چرخ کوپل شده است و برای اندازهگیری طولی استفاده میشود. با حرکت چرخ در یک مسیر خطی میتوان مسافت طی شده را از طریق محاسبه تعداد دور ضربدر محیط چرخ بدست آورد. این نوع انکودر مستقیما بر روی سطحی قرار میگیرد که یا خود حرکت میکند و یا انکودر بر روی آن به حرکت در میآید. برای اینکه چرخ بر روی سطح مورد نظر لغزش نداشته باشد لازم است تا ضریب اصطکاک آج چرخ زیاد بوده و نیز گشتاور آغازین چرخ تا حد امکان پایین باشد تا محاسبات با کمترین ضریب خطا انجام شود. موارد استفاده از این نوع انکودر در سیستمهای اتوماسیون، دستگاههای اندازهگیری، رباتهایی که در صفحه X-Y حرکت میکنند، دستگاه های چاپ، تجهیزات بستهبندی و … میباشد.
ویژگیهایی نظیر ضد تکانه (Anti-Jitter) بودن، وزن کم، شکل و آلیاژ چرخ، داشتن قطعات جانبی مناسب سطوح و اَشکال مختلف، حداکثر طول قابل اندازهگیری، قابل برنامه ریزی بودن، سایز انکودر، دقت اندازهگیری و مشخصات الکتریکی از جمله ملاکهای انتخاب یک انکودر کالسکه ای مناسب است.
برای یک اندازهگیری دقیق لازم است تا نکاتی رعایت شود که بطور خلاصه در ادامه ذکر خواهد شد.
هنگامی که قصد اندازهگیری دارید باید مسیر حرکت انکودر را از قبل بررسی کنید تا موانع مکانیکی نظیر محلهای عبور سیم، زائدهها، شکستگیها و … باعث نشوند انکودر از مسیر خود منحرف شود. اعمال فشار مناسب بر روی انکودر نیز خود کمک میکند تا مسیر یکنواختتری را طی کند. البته وزن انکودر، خود میتواند این فشار را به حد کافی اعمال کند. برخی از شرکتها اهرمها و قلابها و فنرهایی نیز برای منظور ارائه میدهند تا انکودر را همواره در یک مسیر صاف، خطی و یکنواخت حفظ کند.
انکودر چرخ دار مدل GHS38 ساخت شرکت CALT به همراه قلاب و فنر مربوطه
برای جلوگیری از لغزش چرخ انکودر چرخدار ، لازم است تا مقداری فشار بر روی چرخ وارد شود تا همواره اتصالی ثابت برقرار بماند. سر خوردن انکودر میتواند ناشی از وجود گرد و غبار، آلودگیها و مایعات و یا لرزش سطح و یا ناهمواریهایی نظیر درز و … و یا تغییر سرعت، زاویه و جهت انکودر چرخ دار باشد. البته این فشار اعمالی نباید بیش از حد باشد زیرا ممکن است از یک طرف به سطح مورد اندازه گیری و از طرف دیگر به جنس روی چرخ و همچنین شفت و بلبرینگها آسیب وارد کند. اندازه فشار اعمالی بستگی به کاربرد دارد اما معمولا فشاری در حدود 3 تا 5 پوند میتواند مناسب باشد.
یک انکودر تک چرخ میتواند مناسب کاربرد شما باشد، با این شرط که قادر به حفظ انکودر در وضعیت عمودی و حرکت در مسیر خطی باشید. در غیر این صورت نتیجه اندازهگیری با خطا همراه خواهد بود. در سطوح باریک نظیر سیم، نوار و لوله چارهای جز استفاده از مدل تک چرخ نیست. استفاده از مدل دو چرخ احتمال سر خوردن انکودر یا طی مسیر اضافی را کاهش میدهد. کوپلینگ مناسب نیز برای از بین بردن خطای اندازهگیری و دشواری در زمان گردش و همچنین توزیع فشار یکنواخت برروی هر دو شفت لازم است.
انکودر سری چرخ دار FNC TPD فناک ترکیه
برای اندازهگیری با بالاترین دقت با لحاظ محدودیتهای سیستم نظیر: شرایط نصب انکودر کالسکه ای ، سرعت، قدرت پردازش شمارنده یا کنترلر و نیز دقت انکودر، لازم است تا چرخی با محیط مناسب انتخاب شود. در طول محاسبه، این را در نظر داشته باشید که اندازه برخی از اجزای سیستم در طول زمان و در اثر استفاده ممکن است تغییر کند. مانند سطح روی چرخ، بلبرینگ، اتصال محورها و … . به طور کلی اندازه چرخ از رابطه زیر بدست میآید:
محیط چرخ (میلی متر) = دقت انکورد (CPR) × دقت مورد نیاز در اندازهگیری (میلی متر)
این نکته را نیز در نظر داشته باشید که برای حصول ارزانترین و قابل اطمینانترین نتیجه بهتر است دقت مورد نیاز را به گونهای اختیار کنیم تا اندازه محیط بدست آمده با اندازه چرخهای موجود در بازار همخوانی داشته باشد.
در زمان انتخاب انکودر و چرخ باید در نظر داشته باشیم که سرعت پردازش انکودر با سرعت اندازهگیری همخوانی داشته باشد. در سرعت طولی یکسان، هرچه چرخ کوچکتر باشد سرعت چرخش شفت انکودر بیشتر میشود.
این نکته در انتخاب چرخ حائز اهمیت است که قطر سوراخ محور چرخ با قطر شفت انکودر یکسان باشد. قطرهای استاندارد 1/4” و 3/8” هستند.
جنس چرخ و بالاخص آجهای سطح آن بایستی با توجه به شرایط محیط اندازهگیری و نیز جنس سطح مورد اندازهگیری انتخاب شود. بهترین جنس آن است که اصطکاک مناسب با سطح ایجاد کند و کمترین میزان سایش را در طول زمان و استفاده داشته باشد. دما، آلودگیهای روی سطح، رطوبت، روغن و مواد صنعتی از جمله شرایطی است که میبایست در زمان انتخاب چرخ لحاظ شوند.
چرخهای پلی اورتان با آجهای متفاوت
آلودگیهای روی سطح چرخ میتواند باعث تغییر در محیط آن شود و در اندازهگیری خطای غیر قابل قبولی ایجاد کند. بهتر است همیشه انکودر در محلی نصب شود که در معرض کمترین آلودگی باشد. اگر سطح مورد اندازهگیری دارای آلودگی زیادی است میتوان انکودر را زیر سطح قرار داد. اگر امکانش نیست میتوان از نمد یا فرچههایی در تماس با چرخ استفاده کرد تا تاثیر آلودگیها به حداقل برسد.
نمونهای از نصب انکودر در زیر سطح برای جلوگیری از آلودگی چرخ انکودر
برای افزایش طول عمر بلبرینگ و انکودر بهتر است تا چرخ را تا حد امکان نزدیک به انکودر نصب کنید. این باعث میشود تا بار کمتری توسط شفت به انکودر انتقال یابد.