گشتاور (Torque)

به طور کلی به عامل چرخیدن جسم حول هر محور گشتاور یا ممان یا تورک (Torque) می گویند. گشتاور اصطلاحی است که بیشتر در علم استاتیک یا ایستایی کاربرد دارد و از معادلات مهم استاتیک این است که برآیند گشتاورهای وارد به جسم باید برابر صفر باشد.

این مقدار چگونه محاسبه می شود؟

گشتاور برابر است با حاصلضرب مقدار عددی نیرو در بازوی گشتاور(فاصله عمودی از نقطه ای که جسم حول آن می گردد.)

علت محاسبه

هر گاه بخواهیم برآیند نیروها را در نفطه ای از جسم محاسبه کنیم، باید نیرو هایی که به همان نقطه اثر می گذارند را در نظر بگیریم حال آن که بعضی از نیرو های وارد بر جسم، بر آن نقطه مورد نظر وارد نمی شوند و با آن فاصله دارند. به هر حال این نیرو ها نیز بر روی نقطه مورد نظر اثر دارند و می توانند باعث تغییر شکل آن شوند. برای مثال پیچی را در نظر بگیرید که با آچار باز می شود، با ساده سازی مسئله متوجه می شویم که نیروی مستقیمی بر پیچ وارد نمی شود حال آن که با پیچاندن آچار یعنی وارد کردن نیرو به دسته آچار، پیچ باز می شود.

نتیجه میگیریم که نیروی ما با آن که مستقیما به پیچ وارد نمی شود، بر آن اثر می گذارد، این اثر به دلیل ایجاد گشتاور است. در شکل زیر وقتی دست در فاصله دور تر از پیچ قرار می گیرد، بدلیل بیشتر شدن بازوی گشتاور، مقدار آن نیز بیشتر شده و در نتیجه با نیروی متری می توان همان گشتاوری که در حالت نزدیک بودن دست ایجاد شده بود، ایجاد کرد و پیچ را با نیروی کمتری باز کرد.

گشتاور به دو نوع گشتاور خمشی و گشتاور پیچشی تقسیم می شود.

که در شکل زیر تفاوت دو مورد را می توانید مشاهده کنید.