روش های ساخت چرخدنده

موادخام گوناگونی می توانند در تولید چرخدنده ها بکار گرفته شوند. چرخدنده های فولادی بسیاری در صنایع مختلف استفاده می شوند ولی فلزات غیر آهنی نظیر برنج و آلومینیوم و همچنین پلاستیک و کامپوزیت ها نیز در تولید چرخدنده ها کاربرد دارند.

از روش های تولید چرخدنده ها می توان به براده برداری (Machining)، فورج (Forging)، ریخته گری (Casting)، پولک زنی از قالب های برش (Stamping)، متالوژی پودر (Powder Metallurgy Technique) و تزریق پلاستیک (Plastic Injection Molding) نام برد. عمومی ترین روش در تولید چرخدنده، براده برداری است که به دو روش چرخدنده زنی و فرم تراشی طبقه بندی می شود.

• چرخدنده زنی (Gear Generating)

چرخدنده زنی نوعی روش براده برداری است که حاصل حرکت نسبی ابزار و قطعه کار است. دو روش اصلی در تولید چرخدنده، هاب (Hobbing) و کله زنی (Shaping) نام دارند.

 

روش هاب(Hobbing):

در روش هاب از ابزاری دوار، مارپیچ و  شیاردار، به نام هاب استفاده می شود. مانند شکل، با حرکت محوری ابزار هاب قطعه کار حول محور خود دوران می کند. روش هاب تنها برای تولید چرخدنده های دنده خارج کاربرد دارد.

روش کله زنی (Shaping):

در  روش کله زنی با حرکت رفت و برگشتی ابزار قطعه کار شروع به دوران حول محور خود می نماید. ابزار کله زنی ممکن است اشکال مختلفی نظیر یک چرخدنده، دنده شانه و یا یک ابزار تک نقطه ای باشد.

 

• فرم تراشی (Gear Form-Cutting)

مهمترین روش های فرم تراشی عبارتند از فرزکاری و خانکشی.

خانکشی (Broaching):

روش خانکشی سریعترین روش تولید چرخدنده است. ابزار خانکشی دارای چندین ردیف دندانه براده بردار به نام خان است. با حرکت رفت و برگشتی ابزار خانکش، هر ردیف خان که از عمق کوتاه تا بلند هستند، مقداری از قطعه کار براده برداری می نماید. روش خانکشی عموما برای تولید چرخدندهای دنده داخلی بکار گرفته می شود.

فرزکاری (Milling):

روش فرزکاری با استفاده از ابزار براده برداری فرم صورت می پذیرد. ابزار با  یک حرکت عرضی یک دنداده را ایجاد می کند. در ماشین های فرز عمومی از یک ابزار تقسیم نیز استفاده می شود که براساس تعداد دنده های چرخدنده قطعه کار را به مقدار مساوی دوران می دهد.